Thursday, November 05, 2009

Düşünmek ve taraf olmak

Bildiğiniz gibi Taraf gazetesinin sloganı, "düşünmek taraf olmaktır." Bir kere taraf olduktan sonra düşünmeyi bırakmak ise, herhalde en yaygın ve sinsi düşünce hastalığı. Bu hastalık, insanın, taraf olduğu şeyin inandığı gibi olduğuna olan inancını sarsabilecek tüm emareleri görmezden gelmesiyle kendini belli eder. Her inanç gibi, bu inancın sürdürülebilmesi de, ancak algı körlüğü ile mümkündür. Böyle böyle gerçeğin ucunu kaçırır insan, hiç farkında olmadığı amaçlara hizmet eder.

Halbuki insan insanlara, hükümetlere, partilere, kurumlara ve ülkelere değil, gerçeğe ve değerlere taraftar olmalıdır, sadık kalmalıdır. İşi gerçeği görmek ve göstermek olan insanlarda bile, körü körüne taraftarlığın yol açtığı akıl sektesini gözlemlemek mümkün. Aydınlar, ilkesel olarak destekleyebilecekleri bir politikaya sırf uygulayıcısı yüzünden karşı çıkıyor, başkası yapsa haksız bulacakları bir şeye sırf sevdikleri yapıyor diye göz yumuyorlar. (Tabii burada taraftarlığın gönülden, üstünü örtmenin istemsiz olduğunu varsayıyoruz.)



Yanlış ellerdeki doğru davalar

AKP'nin Avrupa Birliği üyeliği için yaptığı ilk siyasal reformlardan bu yana, izlenen politikaların demokratikleşmeye mi, yoksa bir iktidar mücadelesine mi hizmet ettiği sorgulanıyor. Aradan geçen yıllar boyunca, AKP politikalarının arkasındaki itici gücün bireysel özgürlüklere, sosyal adalete, hukukun üstünlüğüne duyulan ilkesel bağlılık değil, biraz iman gücü, biraz intikam arzusu, biraz da iktidar hırsı olduğu anlaşıldı.

Bu durumda, başlangıçta (ya da belki şimdiye dek) AKP'yi desteklemiş liberal demokratların yapması gereken şey, AKP'nin hatalarını kabul edip, gerçekten bu değerleri içine sindirmiş bir alternatifin önünü açmak, belki de bu alternatifi yaratmak olmalıdır. Böyle bir alternatif, amaçlarını gerçekleştirebilecek gücü Türkiye'de kazanabilir mi, tabii orası belirsiz. Ancak bu denenmediği sürece, doğru davalar yanlış ellerde oyuncak olmaya devam edecek. Liberal demokratlar "düşmanımın düşmanı dostumdur" politikasını kendilerine daha ne kadar yakıştırabilirler?

Liberal demokratlar, bir eylemin arkasındaki itici gücün, o eylemin yönünü ve kapsamını belirlediğini unutmamalılar. Derin devlet tarafından işlenmiş suçların açığa çıkarılıp, sorumluların cezalandırılması gereği ve Ergenekon soruşturmasının derin devlete ilk ciddi "dokunma" denemesi sayılması, soruşturmanın hükümet karşıtlarını sindirme politikasına dönüştürülmesini haklı çıkarmaz. Aynı şekilde, hükümetin Kürt açılımını son yedi yılda değil de şimdi ortaya atmasının sebebinin, bireysel özgürlüklere ve sosyal adalete olan içten bağlılık değil, biraz Güneydoğu'da oy kazanma isteği, biraz da Amerika Birleşik Devletleri'nin bu yöndeki telkini olması, açılımın beklentileri karşılamamasına, Türk ve Kürt milliyetçilerin engelleme çabalarına kurban gitmesine neden olabilir.


Dış politikada "eksen kayması"

Tabii aynı düşünce sığlığıyla "öbür taraf"ta da karşılaşmak mümkün. Bunun en yeni örneği, Türkiye'nin İsrail'e soğuk ve sert tavrının ve buna karşılık İran, Suriye ve Körfez ülkeleriyle kurduğu yakın ilişkilerin, ülkenin batı ekseninden ayrılıp, şeriat eksenine girmesi anlamına geldiği düşüncesi.

Bu argümana son zamanlarda İsrail ve Amerikan medyasında, düşünce kuruluşlarının raporlarında sık sık rastlıyoruz. Bu ülkelerin bize çıkarları doğrultusunda bakmaları, bu analizleri de evrensel doğrularmış gibi saygın gazetelerinde ve raporlarında yayınlamaları doğal olabilir. Ancak bizim dış politikamızı mensup olduğumuz ideolojik kampa göre değil, kendi çıkarlarımıza, ilke ve değerlerimize göre değerlendirmemiz gerekir. Ortak liberal, demokrat değerlere sahip olduklarını iddia eden 'batı ekseni' mensuplarının, dış politikada çoğu zaman bu değerlere göre hareket etmediklerini unutmamalıyız.



Kullanılmakla eskimeyecek yegane şey, herhalde akıldır. Farketmeyi, düşünmeyi ve kendi inançlarımızı, taraftarlığımızı ve sadakatimizi sorgulamayı bir an bile bırakmamamız gerek.

No comments: